Duurzaamheid is ook in het bedrijfsleven een steeds prominenter onderwerp. Bedrijven en organisaties zijn steeds vaker op zoek naar manieren om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Enerzijds vanuit ethisch oogpunt, anderzijds om te voldoen aan de steeds strengere wet- en regelgeving vanuit de overheid. Het verduurzamen van kantoor- en bedrijfspanden is hier een belangrijk onderdeel van. Sinds 1 januari 2023 moeten alle kantoorgebouwen in Nederland verplicht voldoen aan minimaal Energielabel C. Daarnaast zijn er mondiale afspraken waar Nederland aan meedoet. Denk aan de implementatie van het Parijs-akkoord wat een elektriciteitsverbruik van maximaal 50 kWh per m2 per jaar betekent. Voor bestaande panden is het uitgangspunt 70 kWh/m2 GO. Dit brengt de nodige uitdagingen met zich mee, vooral voor de oudere gebouwen die een groot deel van het kantoorgebouwenbestand in Nederland vormen.
Het verduurzamen van kantoorpanden vereist een proactieve benadering, innovatieve oplossingen en een sterke betrokkenheid van alle betrokken partijen. In deze blog bespreekt Consultant Martin Troost alles wat je moet weten over de duurzame transformatie van bedrijfspanden.
Met de toenemende nadruk op de duurzaamheid van panden zien wij steeds vaker vragen naar boven komen vanuit organisaties:
- Wat betekent verduurzaming in de context van kantoorpanden?
- Wat is het belang van het kwantificeren van de uitstoot van een bedrijfspand, en de interne bedrijfsprocessen die zich in het pand afspelen?
- Wat is de rol van een huurder of verhuurder van een pand in de verduurzaming van een pand?
- En hoe gaat dit er in de toekomst uitzien?
Verduurzaming van kantoorpanden: meer dan energiebesparing
Bij het verduurzamen van de kantooromgeving komt meer kijken dan het minimaliseren van energiegebruik in het pand; ook aspecten in je dienstverlening zoals de catering, het koffieapparaat en de schoonmaak dragen bij aan de CO2-uitstoot. Het is voor bedrijven dan ook steeds belangrijker om ook hier een goed inzicht in te krijgen. Wat is de uitstoot van deze aspecten precies? En hoe kunnen we hier duurzame stappen in zetten?
De escalatie van de energieprijzen, met het gas dat vijf à zes keer zo duur wordt, dient voor bedrijven als een krachtige stimulans om te investeren in verduurzaming, zoals isolatie en dubbel glas.
Welke panden moeten aan deze regeling voldoen?
Bij de duurzaamheidstransitie van kantoorpanden worden voornamelijk de oudere panden onder de loep genomen. De panden die nieuw gebouwd worden voldoen aan de strenge eisen en hoeven geen aanvullende maatregelen te nemen, omdat dit verankerd is in de vergunningverlening. Er wordt bij de bouw namelijk al rekening gehouden met welke systemen en bouwmaterialen gebruikt worden. Op de peildatum 1-1-2023 voldeed volgens RVO 55% van de kantoren aan energielabel C, 33% had op dat moment nog geen label en 12% had een energielabel D of slechter. Het gaat met name om de kleinere panden waar organisaties vaak als huurder gevestigd zijn. Bij deze panden is het belangrijk om de vraag te stellen welke stappen er ondernomen kunnen worden om deze te verduurzamen. Het is hierbij belangrijk om te weten dat er enkele uitzonderingen zijn waarbij panden worden uitgesloten van de verduurzamingsverplichtingen:
- Monumentale panden
- Panden kleiner dan 100 m2
- Kantoren die nog maximaal 2 jaar in gebruik zijn
Het belang van uitstoot kwantificering voor organisaties en de consequenties van niet-naleving
Het kwantificeren van uitstoot is van cruciaal belang om de juiste stappen te kunnen zetten richting verduurzaming. Het biedt inzicht in de uitstoot die vrijkomt uit het pand zelf, de bedrijfsvoering en de gehele bedrijfsketen. Deze kwantificering is vooral relevant omdat bedrijven vanaf 2027 verantwoordelijk worden gehouden voor hun niet-gerealiseerde duurzaamheidsmaatregelen. De overheid zal sancties opleggen voor overtollige CO2-uitstoot, wat bedrijven moet stimuleren om proactief te investeren in duurzame oplossingen. Momenteel ligt de rapportageverplichting vooral bij grote bedrijven, maar kleinere bedrijven zullen spoedig volgen. Waar bedrijven liever in zichzelf investeren dan dat zij boetes betalen, zal dit ervoor zorgen dat de investering in duurzaamheid een aantrekkelijke optie wordt.
Het niet voldoen aan duurzaamheidsverplichtingen kan dus ernstige gevolgen hebben voor organisaties. Deze kunnen variëren van boetes tot mogelijk zelfs het sluiten van panden. Het is daarom van groot belang dat organisaties nauwgezet rapporteren over de CO2-uitstoot en hun duurzaamheidsplannen, om deze mogelijke sancties te voorkomen. Wanneer de CO2-uitstoot een specifieke hoeveelheid overschrijdt, wordt er, vergelijkbaar met de vennootschapsbelasting, een heffing opgelegd. Om deze reden kiezen bedrijven ervoor om vooraf te investeren in duurzaamheidsinitiatieven om zulke heffingen te vermijden. Deze uitdagingen benadrukken het belang van een proactieve aanpak in duurzaamheidsstrategieën.
Gedeelde verantwoordelijkheid en de interactie tussen huurders & verhuurders
Maar wie is er nou eigenlijk verantwoordelijk voor het ondernemen van duurzame stappen? Het is belangrijk om de wisselwerking en gedeelde verantwoordelijkheden tussen huurders en verhuurders te begrijpen. Beide partijen hebben specifieke rollen en verantwoordelijkheden om de ecologische voetafdruk van het pand te minimaliseren. Huurders zijn bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de uitstoot die gerelateerd is aan hun bedrijfsprocessen en de stookkosten op basis van de omvang van hun kantoorruimte. Het niet nemen van verantwoordelijkheid kan tot discussies en consequenties leiden, waardoor een constructieve dialoog tussen huurder en verhuurder cruciaal is. Wanneer verhuurders nalaten verantwoordelijkheid te nemen voor hun pand, kunnen huurders besluiten te verhuizen, wat een hefboomeffect teweeg brengt. Deze dynamiek onderstreept het belang van samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid in het nastreven van duurzaamheidsdoelen.
Praktische leidraad voor verduurzaming: van advies tot implementatie
Het verduurzamen van kantoorpanden vereist weloverwogen en deskundige stappen. Een goed startpunt is een 0-meting om de huidige stand van zaken goed in kaart te brengen, om vervolgens een duurzaamheidsplan op te stellen. Hierbij zijn er vele wegen die naar Rome leiden. De noodzaak van professioneel advies en samenwerking met engineeringbureaus komt hier naar voren, om de effectiviteit van verschillende maatregelen - zoals warmteterugwin installaties en dubbel glas - te beoordelen.
Het is hierbij belangrijk om de volgende vragen te stellen:
- Welke maatregelen zijn er voor mij mogelijk?
- Wat zijn de effecten per maatregel?
- En wat zijn de bijbehorende investeringskosten?
Op basis van deze vragen kunnen er weloverwogen keuzes gemaakt worden. Deskundige organisaties spelen een cruciale rol in het bieden van dit geïntegreerd advies, waarbij bouwkundige en werktuigbouwkundige aspecten samenkomen in een businesscase. Dit verduurzamingsproces is geen eenmalige actie; het vereist continue (bijvoorbeeld jaarlijkse) monitoring en aanpassing aan nieuwe technologieën en materialen om zo optimalisatie te waarborgen en bij te blijven in het snel ontwikkelende innovatieve landschap.
Toekomstvisie op duurzame kantoorpanden: circulariteit en hybride werken
Als we verder kijken naar de toekomst van kantoorpanden, richting 2030 en verder, wordt er een duidelijke verschuiving zichtbaar richting hogere energielabels. Voor 2030 wordt voor (bestaande) gebouwen gestreefd naar ten minste gemiddeld label A. Organisaties heroverwegen daarnaast steeds meer de functie en de faciliteiten van hun kantoorruimte, met een trend als hybride werken en de bijbehorende reductie in benodigde vierkante meters. Kantooromgevingen hebben namelijk een grote concurrentiestrijd met de thuisomgeving. Ook worden circulariteit en het hergebruik van materialen belangrijke thema’s. De richting van verduurzaming is dus niet alleen energiegerelateerd, maar omvat ook een bewustere omgang met bouwmaterialen, waarbij hergebruik en levensduur centraal staan. Dit alles toont een veranderende visie op de economie en de maatschappelijke rol van bedrijven.
Van binnenuit verduurzamen: samen bouwen aan een duurzame toekomst voor kantoorpanden
Het verduurzamen van kantoorpanden staat centraal in de transitie naar een duurzamere bedrijfsvoering, waarbij de focus ligt op de integratie van hogere energielabels, circulariteit, en hergebruik van materialen. Het proces van verduurzaming vereist een holistische benadering, waarbij bedrijven van binnenuit moeten denken, beginnend bij hun bedrijfsprocessen.
Het concept “Een pand is een schil om een bedrijfsproces” benadrukt het belang van het afstemmen van de bedrijfsomgeving op het bedrijfsproces, wat steeds meer gestuurd wordt door hybride werken. Het is essentieel dat bedrijven zich niet beperken tot isolatiemaatregelen, maar ook de kern van hun werkprocessen en de benodigde ruimte daarvoor evalueren. Dit benadrukt de noodzaak om van binnen naar buiten te denken, om zo een transformatie te realiseren die niet alleen ecologisch, maar ook economisch voordelig is.
Het verduurzamen van kantoorpanden en de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid gaan hand in hand met de veranderende visie op economie en de rol van organisaties in de maatschappij. Er is een verschuiving waarneembaar van een puur financiële focus naar een meer gebalanceerde benadering, waarin bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid erkennen en streven naar een economie die bijdraagt aan het algemeen welzijn.
Tot slot is de urgentie van proactiviteit en verantwoordelijkheid van alle stakeholders, zowel huurders als verhuurders, van groot belang in het realiseren van een duurzamere toekomst voor kantoorpanden. Het is cruciaal dat bedrijven hun rol in de maatschappij herzien en bijdragen aan een wereld waar economische groei en duurzaamheid hand in hand gaan, en waar de zorg voor onze planeet een gezamenlijke inspanning is.
Ben je gemotiveerd om jouw kantoorpand en bedrijfsprocessen te verduurzamen, maar weet je niet waar je moet beginnen? Onze consultants verdiepen zich graag in jouw specifieke situatie tijdens een persoonlijk adviesgesprek. Neem hier contact op en vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan! Samen evalueren we de mogelijkheden, effecten en investeringskosten en creëren we een businesscase op maat, die past bij jouw organisatie.
