Plastic rietjes zijn verleden tijd, de eerste zonneauto heeft het levenslicht gezien en het gebruik van warmtepompen in Nederland neemt steeds verder toe. Duurzaamheid is niet alleen een hot topic, maar wordt ook steeds meer de dagelijkse realiteit. Hoewel dit in onze privé-omgeving alomtegenwoordig is, is er op het werk nog lang niet altijd genoeg actie op duurzaamheidsfront.
Voor bedrijven is de drijfveer dan ook nog maar al te vaak financieel; zolang duurzaamheids-maatregelen geld kosten in plaats van opleveren, wordt het vaak voor ons uitgeschoven. Met de aankondiging van een nieuw duurzaamheidstaxatiemodel kan ook dat excuus van tafel: een duurzaam kantoorpand stijgt gemiddeld negen procent in waarde en brengt tien procent meer huur op. Maar hoe kun je als bedrijf nu zelf het beste verduurzamen? Gerrit Jan Vaatstra, consultant huisvesting & duurzaamheid bij HEYDAY, geeft advies.
1. Zet een stip op de horizon
Begin bij het begin: vorm een goed omgevingsbeeld en bepaal vervolgens de stip op de horizon. Welke planning dwingt de overheid af, wat zijn de ambities en afspraken binnen de eigen sector en – niet minder belangrijk – met welk ambitieniveau draag je bij aan de organisatiedoelen? Dit gezamenlijk bepaalt het doel en de onderdelen die je wilt aanpakken. Dit kan variëren van een aanpak om (alleen) de energielabels te verbeteren tot aan een aanpak om de directe én indirecte milieubelasting te beperken.
Vaak zien we een tussenweg waarin wordt ingezet op verbetering van het energielabel, realisatie van energiebesparing en op lange termijn energieneutraliteit.
2. Maak je vertrekpunt helder en inzichtelijk
Wanneer je de bestemming voor ogen hebt, kies je het vertrekpunt. De stip op de horizon bepaalt over welke as je gaat meten. Gaat het alleen om het energielabel, de energieprestaties of wellicht zelfs de milieubelasting (MKI-score) van het vastgoed? Een veel geziene valkuil is het hanteren van alleen de huidige situatie als vertrekpunt voor verbeterdoelen. Door juist eerst te bepalen wat je wilt realiseren op lange termijn ga je verduurzamen op een manier die echt toekomstbestendig is. Deze aanpak wordt ook wel backcasting genoemd. Je kijkt dan vanuit de toekomst terug naar je huidige portefeuille en zet je strategie hierop in. Dit kan resulteren in een aanpak met meer doelmatige besteding van budgetten en tijd en in een toekomstbestendige verbetering.
De beschikbaarheid en uitwisseling van data maakt het tegenwoordig een stuk eenvoudiger om snel de huidige prestaties inzichtelijk te maken. Waar gewenst kan vervolgens nog een verdiepende gebouwscan uitgevoerd worden om je vertrekpunt en verbeterkansen goed scherp te krijgen.
3. Ga gericht aan de slag
Een ambitie is mooi, maar die moet wel op een bepaald moment realiteit kunnen worden. Ga dus na: wat is haalbaar binnen de kaders die je als organisatie hebt? Wat zijn de middelen en wat krijgt voorrang? Elk kantoorpand in Nederland moet in 2023 minimaal energielabel C hebben, anders gaan de deuren dicht.
Beschik je over gebouwen die nog niet aan deze wettelijke norm voldoen, maar wel op de lange termijn in de huisvestingsplanning staan, dan weet je waar de prioriteit ligt. Daarbij geldt voor de meeste gebouwen dat besparingsmaatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of korter geïmplementeerd dienen te worden. Met de relevantie voor de juiste gebouwen helder voor ogen, kunnen maatregelen op basis van impact geselecteerd worden.
Kies maatregelen met grote impact in relatie tot de langetermijndoelen en minimale impact op het primaire proces. Op basis van een subsidiescan kan daarbij relatief eenvoudig inzichtelijk gemaakt worden waar fiscaal gezien de meeste winst te behalen valt. Indien je meer dan vijftigduizend euro wilt investeren kan het zeker lonen om hier onderzoek naar te doen.
4. Meten maakt meer mogelijk
Zoals het in de sportschool is, is het ook op kantoor: je blijft gemotiveerd door continu resultaten te meten, vooruitgang te zien en te blijven verbeteren. Naast het monitoren van de uitkomst van de getroffen maatregelen kan deze data worden ingezet om verder te verduurzamen.
Zo kunnen cijfers over het energieverbruik eenvoudig naast de bezettingsgraad worden gelegd om een gebouw efficiënter in te richten en gebruikers beter te faciliteren. Hoe mooi het duurzaamheidslabel van een gebouw ook mag zijn, elke vorm van tijd en energie die we steken in niet benutte ruimtes is nog altijd een verspilling. En dat is verre van duurzaam.
